Akoestische Gitaar en Vochtigheid

Akoestische Gitaar en Vochtigheid

AKOESTISCHE GITAAR en VOCHTIGHEID:

De gids voor akoestische gitaarbevochtigers: bevochtigen, ontvochtigen, reizen met je gitaar, seizoen veranderingen en langdurige opslag.

Een akoestische gitaar is meer dan alleen een muziekinstrument; het is een delicaat stukje vakmanschap dat de juiste zorg vereist om zijn toon en structurele integriteit te behouden. Een van de belangrijkste aspecten van gitaaronderhoud is het beheren van de vochtigheid. Een gitaar gemaakt van massief hout is gevoeliger voor veranderingen in de luchtvochtigheid dan een gitaar gemaakt van gelamineerd hout. (Lees hier meer over massief hout versus gelamineerd hout). De juiste balans van vochtigheid kan het hout en geluid van je gitaar behoeden, terwijl verkeerde omstandigheden ernstige schade kunnen veroorzaken. Deze gids behandelt alles wat je moet weten over het bevochtigen, ontvochtigen en reizen met je akoestische gitaar om ervoor te zorgen dat deze in topconditie blijft.

Het begrijpen van de impact van vochtigheid op akoestische gitaren

Hout, het belangrijkste materiaal van akoestische gitaren, is hygroscopisch, wat betekent dat het vocht opneemt en afgeeft. Deze eigenschap maakt hout gevoelig voor veranderingen in vochtigheid, wat de volgende problemen kan veroorzaken:

  • Lage vochtigheid (onder 40%): Hout kan uitdrogen, wat leidt tot scheuren, een ingezakte bovenkant, scherpe freteinden en een lagere actie.
  • Hoge vochtigheid (boven 60%): Overtollig vocht kan ervoor zorgen dat het hout uitzet, wat resulteert in een verhoogde bovenkant, hoge actie, schimmelgroei en verzwakte lijmverbindingen.

Het handhaven van een ideaal vochtigheidsniveau (tussen 45% en 55%) is cruciaal voor het behoud van de structurele integriteit en geluidskwaliteit van je gitaar.

Het bevochtigen van je akoestische gitaar

Om lage vochtigheid te bestrijden, zijn gitaarbevochtigers essentieel. Deze apparaten voegen vocht toe aan de lucht in je gitaarkoffer of de gitaar zelf, waardoor wordt voorkomen dat het hout uitdroogt. Hier zijn veelvoorkomende soorten gitaarbevochtigers:
1. Klankgatbevochtigers: Deze worden direct in het klankgat van de gitaar geplaatst. Ze bestaan meestal uit een spons of gel die water vasthoudt en langzaam vocht afgeeft aan de gitaar.
  • Voorbeeld: D’Addario Akoestische Gitaar Klankgatbevochtiger
2. Kofferbevochtigers: Deze worden in de gitaarkoffer geplaatst. Ze handhaven de vochtigheid in de hele koffer, waardoor alle onderdelen van de gitaar worden beschermd.
  • Voorbeeld: Oasis OH-6 Kofferbevochtiger.
3. Kamersbevochtigers: Als je meerdere gitaren opbergt of je gitaar buiten de koffer houdt, kan een kamersbevochtiger het vochtigheidsniveau in de hele kamer handhaven.
  • Voorbeeld: Philips HU4803.
Tips voor het gebruik van bevochtigers:

  • Controleer en vul de bevochtiger regelmatig bij.
  • Gebruik bij voorkeur gedistilleerd water om kalkophoping te voorkomen.
  • Houd de vochtigheidsniveaus in de gaten met een hygrometer.

Het ontvochtigen van je akoestische gitaar

In omgevingen met hoge vochtigheid zijn ontvochtigers noodzakelijk om overmatige vochtopname te voorkomen. Hier zijn enkele effectieve ontvochtigingsmethoden:
1. Silica Gel/ Ontvochtigingspakketten: Dit zijn kleine zakjes die vocht absorberen. Ze kunnen in de gitaarkoffer worden geplaatst om het vochtigheidsniveau te verlagen. Sommige van deze silica gel zakjes kunnen opnieuw worden geactiveerd door ze op te warmen in de oven.
    • Voorbeeld: Dry & Dry Silica Gel Pakketten.
2. Kamer vochtopnemer: Vochtopnemer met pakketten van ontvochtigingsmiddel. Het ontvochtigingsmiddel kan zijn: silica gel, actieve kool, calciumsulfaat, calciumchloride en moleculaire zeven.
    • Voorbeeld: DampRid Wegwerp Vochtopnemer.

3. Elektrische kamerontvochtiger: Elektrische apparaten die vocht uit de lucht halen en omzetten in vloeibaar water (condensatie).

  • Voorbeeld: De’Longhi AriaDry.
4. Twee-weg vochtigheidsregelaar: Deze producten zijn ontwikkeld door Boveda door geformuleerd zout, water en geloplossing te combineren in een lekvrij, dampdoorlatend membraanpakket. Deze pakketten handhaven de vochtigheid tussen 45% en 55% relatieve luchtvochtigheid.
    • Voorbeeld: Boveda 2-Way Humidity Control Pakketten; D’Addario Humidipak Twee-weg Bevochtigingssysteem.
Tips voor het gebruik van ontvochtigers:

  • Vervang silica gel of ontvochtigingspakketten zodra ze verzadigd zijn.
  • Bewaar je gitaar indien mogelijk in een klimaat gecontroleerde omgeving.
  • Gebruik een hygrometer om de vochtigheidsniveaus te monitoren en aan te passen.

Reizen met je akoestische gitaar

Reizen met een akoestische gitaar brengt extra uitdagingen met zich mee om de juiste vochtigheid te behouden. Of je nu vliegt of rijdt, overweeg de volgende tips om je gitaar te beschermen:

  1. Gebruik een waterdichte Gitaarkoffer/Gigbag: Zorg ervoor dat je gitaarkoffer/gigbag waterdicht is, wat voorkomt dat water in contact komt met je gitaar. Naast dat het droog blijft van buiten, zal deze waterdichte koffer/tas je gitaar beschermen tegen snel vochtverlies.
  2. Vermijd extreme temperaturen: Laat je gitaar nooit in een kofferbak of een andere plaats waar deze aan extreme temperaturen kan worden blootgesteld. Zowel hitte als kou kunnen het hout en de lijmverbindingen van de gitaar beschadigen.
  3. Laat acclimatisatietijd toe: Wanneer je op je bestemming aankomt, laat je gitaar acclimatiseren aan de nieuwe omgeving voordat je gaat spelen. Dit voorkomt dat plotselinge veranderingen in vochtigheid schade veroorzaken.
  4. Gebruik een hygrometer: Neem een kleine hygrometer mee in je gitaarkoffer om de vochtigheidsniveaus tijdens je reis te monitoren. Dit helpt je om onmiddellijk actie te ondernemen als de vochtigheid buiten het veilige bereik komt.
  5. Pak zorgvuldig In: Zorg ervoor dat je gitaar stevig in zijn koffer of gig bag zit met voldoende padding om fysieke schade te voorkomen. Overweeg het gebruik van een flightcase als je gaat vliegen.
Tips voor luchtvaartreizen:

  • Maak de snaren iets losser om de spanning op de hals te verminderen.
  • Controleer bij de luchtvaartmaatschappij wat hun beleid is voor het meenemen van muziekinstrumenten.
  • Overweeg om een stoel voor je gitaar te kopen als het een waardevol instrument is.

Seizoensveranderingen en gitaaronderhoud

Verschillende seizoenen brengen diverse vochtigheidsuitdagingen met zich mee. In de winter kan binnenverwarming de lucht aanzienlijk uitdrogen, terwijl de zomer hoge luchtvochtigheid kan brengen. Pas je bevochtigings- en ontvochtigingspraktijken hierop aan.

Winterzorg:

  • Verhoog het gebruik van bevochtigers, omdat binnenverwarming de lucht kan uitdrogen.
  • Controleer vaker de luchtvochtigheidsniveaus.

Zorg in de zomer:

  • Gebruik ontvochtigers als de omgevingsvochtigheid hoog is.
  • Vermijd het achterlaten van je gitaar op hete, vochtige plaatsen zoals auto’s of direct zonlicht.

Langdurige opslag

Als je je gitaar voor een langere periode moet opslaan, volg dan deze tips:

  • Bewaar de gitaar in zijn koffer met een bevochtiger of ontvochtiger indien nodig.
  • Houd de gitaar in een klimaat gecontroleerde omgeving.

Controleer regelmatig de gitaar en het vochtigheidsregelingsapparaat.

Conclusie

Een goed beheer van de luchtvochtigheid is essentieel voor het behoud van de conditie en geluidskwaliteit van je akoestische gitaar. Of je nu te maken hebt met droge of vochtige omstandigheden of reist met je gitaar, het gebruik van de juiste bevochtigers en ontvochtigers en het volgen van de beste praktijken kunnen je instrument beschermen tegen schade. Door het begrijpen en beheersen van de vochtigheidsniveaus, kun je ervoor zorgen dat je gitaar jarenlang een plezier blijft om te spelen.
Gitaarconstructie: kwartiersgezaagd en andere zaagmethodes.

Gitaarconstructie: kwartiersgezaagd en andere zaagmethodes.

Gitaarconstructie:

Kwartiersgezaagd en andere zaagmethodes.

Over toonhout valt veel te zeggen. Een van de onderwerpen om te volgen is hoe het hout of de plank wordt gesneden of gezaagd. Er zijn verschillende termen die zowel door de (molen)zager als de (gitaar)bouwer worden gebruikt. Laten we eerst eens onderscheiden wat kwartiers gezaagd en dosse gezaagd is.

Welk soort gezaagd hout is het beste voor akoestische gitaren?

Zaagmethode vanuit het perspectief van de zager (molenaar).

Op deze afbeelding is de boom ‘dosse gezaagd’. Deze zaagmethode wordt ook wel vlakke zaagmethode genoemd. Bij het dosse zagen wordt er geen hout verspild.

Deze tweede doorsnede wordt de ‘kwartiers gezaagde’ methode genoemd. Maar er zijn binnen deze categorie weer vier methoden te onderscheiden, namelijk:

  • Linksboven: gebruikelijk kwartierzagen
  • Rechtsboven: drievoudig gezaagd kwartierzagen
  • Linksonder: afwisselend kwartierzagen
  • Rechtsonder: Radiaal kwartierzagen, ook wel Rift-gezaagd genoemd

Bij Homestead gebruiken we alleen hout die radiaal kwartiersgezaagd is.

Nervenpatroon op een houtblok vanuit het perspectief van (gitaar)bouwer/ luthier

A. Dosse gezaagd

B. (Zuiver) Kwartiers gezaagd

C. Half/ vals kwartiers -gezaagd

Zoals je op de bovenstaande afbeelding kunt zien, heeft een zager andere definities dan een bouwer. Dit is gebaseerd op hoe de zager het ‘zaagpatroon ’ ziet, terwijl de bouwer het nerfpatroon van het hout ziet.

Wanneer een zager een boomstam zaagt met behulp van de kwartiersgezaagde snijpatroonmethode, produceert hij een deel van het hout met (zuiver) kwartiers gezaagd patroon en veel hout met een Half-kwartiers gezaagd patroon. Terwijl als een zager een boomstam zaagt met behulp van een radiaal-kwartiers snijpatroonmethode, hij alleen hout met zuiver-kwartiers gezaagd patroon zal produceren.

Vanaf dit punt zullen we de termen dosse gezaagd, kwartiers gezaagd en vals-kwartiers gezaagd gebruiken, gebaseerd op de definitie van het nerfpatroon, vanuit het perspectief van de bouwer (tenzij anders vermeld).

Zoals u op de afbeelding kunt zien, wordt kwartiers gezaagd hout in minder hoeveelheden geproduceerd bij gebruik van de dosse en de gewone kwartiersgezaagde zaagmethode. Bij gebruik van de radiaal-kwartiers zaagmethode produceert het alleen kwartiers gezaagd hout, maar genereert het ook meer afval. Daarom is kwartiers gezaagd hout duurder dan andere gezaagde houtsoorten.

Stabiliteit van gezaagd hout

Houtproducten worden sterk beïnvloed door de luchtvochtigheid. Voordat het als gitaarmateriaal wordt gebruikt, moet elk houten onderdeel worden gedroogd tot 6% – 9% EMC (Equilibrium Moisture Content), het punt waarop een houten plank geen vocht meer opneemt of verliest. Op een plek met veel seizoensverandering zal het EMC-gehalte met het seizoen veranderen. Daarom is het belangrijk dat de luchtvochtigheid van de omgeving waar de akoestische gitaar staat tussen de 45% en 55% RV (Relatieve Vochtigheid) wordt gehouden.

Een kwartiersgezaagd stuk hout (B) heeft meer stabiliteit dan ander gezaagd hout, omdat kwartiersgezaagd hout gelijkmatige gedeelten tussen de nerven heeft. Deze secties zullen gelijkmatiger op vocht reageren dan de verschillende secties van dosse gezaagd hout (A). Een half-kwartiers gezaagd hout (C) zit daar precies tussen in.

Zie de onderstaande afbeelding hoe verschillende soorten zaagsneden de vorm van hout kunnen veranderen en kromtrekken als de vochtigheid verandert:

Zoals op de foto te zien is, verandert de vorm van kwartiersgezaagd hout gelijkmatig wanneer het krimpt. Toch is de beste manier om je gitaar te onderhouden hem in een ideale omgeving te hebben of op te slaan, dat wil zeggen 45%-55% relatieve luchtvochtigheid en 17 ˚ – 20 ˚ C. Onder die omstandigheden zal het hout van je gitaar niet krimpen of uitzetten.

De sterkte van gezaagd hout

Bij het vergelijken van de sterkte van verschillende soorten gezaagd hout moeten we ook kijken naar de manier waarop het hout wordt gebruikt. Bij het bovenblad krijgt het hout te maken met een trekkracht van de snaren, vanaf de kopzijde van de gitaar tot aan de staartzijde. Gezaagd hout met rechte nerven die paralel aan de snaren lopen, is het sterkste hout voor dit gebruik. Hoe schuiner een nerf ten opzichte van de richting van de snaar, hoe zwakker deze is. Bij dosse gezaagd hout zijn de nerven asymmetrisch en kruisen ze met de snaarrichting. Hierdoor is dosse gezaagd hout zwakker dan kwartiers gezaagd hout.

Voor de zijkant wordt het hout gebogen in de contouren van het gitaarmodel. Om het hout te kunnen buigen, wordt het bevochtigd met water en door een verwarmde plaat aan beide zijden of door een buigstaaf aan één zijde in de gewenste vorm gedrukt.

Een kwartiers gezaagd stuk hout met rechte nerf is gemakkelijker buigbaar en minder breukgevoelig tijdens het buigproces, terwijl ander gezaagd hout (half-kwartiers- en dosse gezaagd) minder gemakkelijk buigbaar is en een grotere kans heeft om te breken.

Bij de achterkant van een gitaar speelt sterkte van het hout een mindere rol. Maar omdat het hout van de achterkant licht gebogen is, is ook hier hout met een rechte nerf sterker dan dosse gezaagd hout.

Het geluid van kwartiersgezaagd, half-kwartiers, en dosse gezaagd hout

Kwartiers gezaagd hout heeft de meest uniforme densiteit door de gelijkmatige gedeelten tussen de nerven, gevolgd door half-kwartiers gezaagd hout, terwijl dosse gezaagd hout de minst uniforme densiteit heeft. Hoe uniformer de densiteit van klankhout, des te beter het bovenblad trilt. Dat is heel belangrijk voor de sustain, expressie en volume van de gitaar. Terwijl klankthout aan de zijkant en achterkant de geluiden moet projecteren die door de snaren en door de trillingen van het bovenblad worden gecreëerd. Uniformiteit in densiteit maakt bij hout als projector/versterker niet veel uit. De houtdichtheid zelf (hard of zacht hout) bepaalt de klank van toonhout als projector/versterker.

Conclusie:

Kwartiers gezaagd
Half-kwartiers gezaagd
Dosse gezaagd
Stabiliteit
Heeft de meeste vormstabiliteit wanneer hout verandert als gevolg van klimaatverandering
Instabiel door de oneffenheden tussen de nerven, maar stabieler dan dosse gezaagd hout
Het meest onstabiel vanwege de ongelijke delen tussen de nerven en nerven die het oppervlak van het bord kruist
Sterkte
Het sterkst als toonhout
Het heeft zwakke punten op de plekken waar de nerven elkaar kruisen met de trek-/buigkracht van een gitaar
Nerven kruisen met de trek-/buigkracht over het hele gebied. Heeft de meeste zwakke punten van alle soorten gezaagd hout
Klinkt als bovenblad hout
Zorg voor het beste geluid, omdat de gelijkmatige afstanden tussen de nerven voor de beste trillingen zorgen
Door de minder uniforme verdelingen tussen de nerven trilt het bord niet gelijkmatig, waardoor er niet optimaal geluid wordt geproduceerd
Trilt niet goed door uiteenlopende secties tussen de nerven. Produceert dus gedempt geluid.
Klinkt als zij- en achterhout
Omdat het hout aan de zijkant en achterkant als geluidsprojector/versterker fungeert, zijn er bij de verschillende manieren waarop hout wordt gezaagd kleine verschillen in de manier waarop het geluid wordt geprojecteerd.

Kwartiers gezaagd hout is het beste hout als klankhout voor akoestische gitaren. Het biedt het sterkste en meest stabiele hout voor de klankkast van de gitaar. Als bovenblad is kwartiers gezaagd hout een must om de gitaar de beste sustain, expressie en volume te geven. Homestead-gitaren gebruiken alleen kwartiers gezaagd hout voor de boven-, zij- en achterkant van onze gitaren.

Gitaarconstructie: massief hout versus gelamineerd hout

Gitaarconstructie: massief hout versus gelamineerd hout

Gitaarconstructie: massief hout versus gelamineerd hout

 

Massief Adirondack bovenblad en massief palissander achterblad voor Homestead-gitaren

Bij een akoestische gitaar speelt de klankkast (body) van de gitaar een belangrijke rol bij het bepalen van het geluid dat een gitaar produceert. Hoewel de belangrijkste bron van het geluid van een gitaar afkomstig is van de snaren, wordt deze geresoneerd en versterkt door de gitaarconstructie: d.w.z. toets en body van de gitaar, waardoor het akoestische geluid ontstaat dat mensen uit de gitaar horen. Ja, de toets resoneert en versterkt het brongeluid van de snaren, maar bij een akoestische gitaar wordt het grootste deel van het geluid geresoneerd en versterkt door de body van de gitaar.

De body van een akoestische gitaar bestaat uit de boven-, zijkant en achterkant van de body. De bovenkant van de klankkast is het cruciale deel waar de meeste resonantie plaatsvindt. De zijkant en de achterkant van de body zijn vooral bedoeld om de resonantie van bovenaf te versterken.

De klankkast van een akoestische gitaar kan gemaakt zijn van gelamineerd hout, massief hout of een combinatie van massief hout voor het bovenblad en gelamineerd voor de zijkant en achterkant.

 Er zijn verschillende soorten gelamineerd hout. Je kunt bijvoorbeeld een volledig houten gelamineerde constructie vinden van verschillende op elkaar gelijmde lagen, zoals drielaags gelamineerd hout, waarbij de binnen- en buitenlagen gebruik maken van toonhoutfineer (spar, sapele, palissander, enz.) en de kern is gemaakt van goedkoop hout (populier). Er is ook gelamineerd hout waarbij niet-houten materialen als kern van de gelamineerde laag worden gebruikt, zoals hogedruklaminaat (HPL) (zie volgende foto).

De kenmerken van laminaathout op gitaar

Gelamineerd hout bestaat uit verschillende materiaallagen, zoals hierboven vermeld. De samenstelling van deze lagen dempt de vrije beweging (trilling) van het hout als resonator en versterker.

Gelamineerd hout is goedkoper dan massief hout. Laminaathout is ook duurzamer tegen weersveranderingen.

De massieve topnerf loopt door langs de gehele rand, zichtbaar vanaf de zijkant van het klankgat.

Door zijn natuurlijke en dichte samenstelling is massief hout een betere resonator en versterker vergeleken met gelamineerd hout.

Massief hout produceert over het algemeen meer afval (onbruikbaar houtoverschot) vergeleken met gelamineerd hout. Daarom is massief hout duurder dan gelamineerd hout.

Geluidseigenschappen

Hout
Alleen gelamineerd hout
Massief bovenblad in combinatie met gelamineerde achter- en zijkanten
Volledig massief hout
Resonantie
Laag
Middelhoog
Hoog
Geluid
Relatief gedempt omdat gelamineerd hout minder resoneert en minder versterkend is in vergelijking met massief hout
Beter dan een volledig gelamineerde gitaar, omdat de meeste resonantie uit het bovenblad komt, maar slechter vergeleken met een massieve gitaar
Produceert de beste expressie, volume en sustain

Conclusie

Een volledig massief houten gitaar produceert de beste expressie, volume en sustain in vergelijking met een gelamineerde gitaar en een gitaar met massief bovenblad. De combinatie van een massief bovenblad, dat het beste resoneert met het geluid van de snaren, en de massieve achter- en zijkant, die het beste het geluid versterkt dat wordt gecreëerd door de snaren en het bovenblad, zal een veel rijker en dynamischer geluid creëren.

Bovendien zal, naarmate het massief hout ouder wordt, de toonkwaliteit die het produceert toenemen, terwijl het geluid van gelamineerd hout niet beter zal worden naarmate het ouder wordt.

Homestead- en Javatar-gitaren zijn gemaakt met behulp van een volledig massief houten constructie. De klankkast constructie maakt ook gebruik van 100% kwartier gezaagd hout, omdat het ons doel is om de beste akoestische gitaren met het beste geluid te bouwen. Bovendien gebruiken we voor Homestead-gitaren de best beschikbare kwaliteit Adirondack-sparrenhout voor het bovenblad van onze gitaren. Meer over Adirondack-spar kunt u lezen in het artikel “Waarom is Adirondack het beste bovenblad voor je gitaar?“.

Terminologie voor het geluid van een akoestische gitaar

Terminologie voor het geluid van een akoestische gitaar

Terminologie voor het geluid van een akoestische gitaar

In de gitaarwereld bespreken gitaristen het geluid dat gitaren produceren in termen die voor veel muzikanten vreemd kunnen klinken. Deze woordenlijst beschrijft in het kort deze termen, zonder daarbij volledigheid na te streven. Het oordelen over geluid is natuurlijk heel persoonlijk. Bijvoorbeeld de ene gitarist houdt meer van sprankelend hoge en de ander van warme bassige tonen. Smaken verschillen en dat mag natuurlijk. Maar om die verschillende smaken te leren kennen hierbij de woordenlijst:

Attack: De respons van een gitaar – of met andere woorden, hoe snel het geluid zijn piekvolume bereikt. Door met een plectrum te spelen krijg je bijvoorbeeld veel meer attack. 

Balans: Een gitaar waar laag, midden en hoog elkaar ondersteunen en de noten in elkaar overvloeien tot een harmonische entiteit.

Bassig: Een gitaar waar de bastonen domineren. Hoe groter de gitaar, hoe krachtiger de basweergave. De voorkeur voor een bassige gitaar is heel persoonlijk.

Breed: Een ‘breed’ gitaargeluid verwijst naar een klank die goed hoorbare lage, midden en hoge tonen heeft, met andere woorden: gitaren met een ruimtelijk of uitgestrekt karakter. Daarbij wordt het ‘brede’ geluid mede gekenmerkt door natuurlijke galm en veel sustain. 

Complex: Een gitaargeluid waarbij de tonen veel harmonische details bevatten in zowel de hogere als lagere frequenties. 

Compressie: De wijze waarop een gitaar een natuurlijk egalisatie-effect produceert. Een mahoniebovenblad produceert meer egalisatie dan bijvoorbeeld sparrenhout. Het egalisatie-effect kan de attack bij krachtig ‘strummen’ verminderen. 

Donker: de bastonen domineren.

Droog: Tonen met een sterke lage focus, minimale boventonen en een korte naklank (sustain).

Fel: Een felle gitaar klinkt scherp met een hoge attack en veel treble

Grommend: Een bepaald overstuurd geluid dat een gitaar met een grotere klankkast produceert, vaak als resultaat van een harde aanslag.

Helder: Een gitaar waar de hoge tonen domineren, met andere woorden een gitaar waarin de Treble wordt benadrukt.

Intonatie: De nauwkeurigheid waarmee de noten op de verschillende frets overeenkomen met de juiste toonhoogte.

Piano-achtig: Een gitaar die klinkt als een piano met heldere sprankelende tonen en een uitstekende hoorbaarheid van de afzonderlijke noten.

Projectie: Het fysieke bereik van het geluid, met andere woorden, het geluid van een gitaar met veel projectie reikt verder dan die met een lage projectie. 

Responsief: De respons van een gitaar verwijst naar hoe de gitaar reageert op het bespelen ervan. Een responsieve gitaar maakt het gemakkelijk om goed hoorbare zachte en luide tonen te spelen met subtiele variaties in volume en toon. De klank is dan helder en vol.

Rond: Gitaar met een rond geluid klinkt niet scherp. Laag en midden zijn dominanter dan hoog.

Sprankelend: Meestal gebruikt om akoestische gitaarklank te beschrijven met aangename helderheid en toondefinitie, vaak met meer boventonen, en zonder vervorming. Vooral de tonen hoger op de hals klinken ‘sprankelend’. Zie ook “Piano-achtig”. De hoge tonen blijven ook vaak relatief lang hangen. Sprankelend wordt vaak ook als tegenhanger van ‘warm’ gebruikt.

Sustain: De tijdsduur dat een noot hoorbaar doorklinkt.

Warm: Een geluid met relatief veel lage en midden frequenties en wat zachtere hoge frequenties.

Wollig: Warm geluid, maar met minder sustain.

Door welk klankkleuren worden Homestead-gitaren getypeerd?

Om die vraag te beantwoorden maken we hierbij gebruik van de opmerkingen uit de testrapporten van het blad Gitarist. 

“Een indrukwekkend volume, met een warm timbre. Het geluid is wat de verhouding betreft perfect in balans. Deze gitaar klinkt zo uit de koffer heel uitbundig en responsief, met een mooie sustain. De intonatie is perfect, de afstelling eveneens” (test van een Grand Auditorium met cutaway, Gitarist no. 319, oktober 2017).

“Het valt op dat de Slopeshoulder Dreadnought een iets steviger laag heeft en wat minder fel klinkt (dan een OM met cutaway)” (Gitarist no. 333, december 2018).

Over een 12-frets DS: “Het geluid van deze DS is inderdaad een verademing. Laag, midden en hoog zijn perfect op elkaar afgestemd en de gitaar is ook heel erg responsief, waardoor hij onmiddellijk reageert op de dynamiek van je spel. Ook het volume en de projectie zijn indrukwekkend”. (test van een 12-fret Dreadnought Slopeshoulder, Gitarist no. 344, november 2019).

Over de twee Danny Vera modellen, een jumbo en een OM: “Het geluid van beide gitaren is even indrukwekkend. De jumbo heeft een iets luider en breder geluid, dat af en toe iets van een piano heeft. De OM klinkt was lichter en gedefinieerder. Het verschil in geluid valt weg tegen de overeenkomsten: een bijzonder mooie, gebalanceerde sound.” (Gitarist no. 359, februari 2021).

Robin van de Poll, 18 juli 2023

De modellen van Homestead: verschillende vormen van gitaarbody’s

De modellen van Homestead: verschillende vormen van gitaarbody’s

De modellen van Homestead: verschillende vormen van gitaarbody’s

 

Bij Homestead Guitars bieden we verschillende gitaarvormen aan waaruit klanten kunnen kiezen. Naast het uiterlijk, produceert de vorm van de body van de gitaar ook verschillende klankkleuren en een ander gevoel wanneer je je arm om de body van de gitaar slaat. De beste manier om de verschillen tussen deze modellen te leren kennen, is door ze zelf uit te proberen, dit kan in onze showroom.

 

De belangrijkste factoren bij het kiezen van het juiste gitaarmodel zijn het speelcomfort, de klank en de ‘looks’ van het model.

Speelcomfort

Laten we beginnen met het speelcomfort. Kies een model uit waar je makkelijk op kunt spelen. Als je relatief klein bent, neem dan geen Jumbo-model, anders kan de gitaar pijn in je arm of rug veroorzaken. Ook gitaristen met chronische rugklachten kiezen vaker voor een kleiner gitaarmodel.

Het geluid

Een tweede factor is het geluid van de gitaar. Bij een kleinere body, bijvoorbeeld het Orchestra Model (OM), resoneren de hogere noten meer ten opzichte van de midden- en lage tonen, terwijl bij een grotere/bredere body (Jumbo, Dreadnought) de lagere noten iets meer domineren ten opzichte van de midden en hoog. Houd er rekening mee dat het geluid van de gitaar wordt bepaald door meerdere factoren, zoals de houtsoorten en een 12-fret of 14-fret (hals en body) aansluiting (zie ook onder FAQ). Maar ook het ontwerp van het model van de gitaar heeft invloed. Het gaat dus niet alleen om de maat. Van een Dreadnought wordt vaak gezegd dat hij goed is voor tokkelen en country, terwijl de OM meer gewaardeerd wordt voor fingerpicking. Ook veranderen de plaatsing van de taille (het smalle deel van de gitaar) en de breedte ervan de manier waarop de trillingen in de gitaar bewegen en dit kan een klein effect hebben op het geluid. Dit blijft allemaal heel persoonlijk en het beste is om verschillende modellen uit te proberen en te kiezen wat je het mooist vindt.

De looks

Tot slot kan ook het uiterlijk van een gitaar van invloed zijn op de uiteindelijke keuze. Ook dit is heel persoonlijk. Zo hebben de OM, Jumbo en Grand Auditorium een dunnere taille dan de Dreadnought. De Dreadnought-gitaar is vernoemd naar een Engels slagschip uit het begin van de 20e eeuw. De Dreadnought gitaar is namelijk veel groter dan bijvoorbeeld het tot dan toe gangbare compacte Parlour of Parlor model. Sommige gitaren hebben een cutaway. Een cutaway heeft een duidelijke functie (zie ook onder FAQ), maar wordt soms ook gekocht vanwege zijn uitstraling op de gitaar.

 

Hieronder bespreken we verschillende gangbare gitaarmodellen met de daarbij behorende gangbare meningen.

 

Traveler model

Traveler is de kleinste bodyvorm die Homestead te bieden heeft voor zessnarige gitaren. Zoals de naam al zei, is het een gitaar voor een reiziger, maar niet alleen. Het traveller model is ook een perfecte gitaar voor op de bank en ook voor de gitarist die op zoek is naar een gitaar van compact formaat om mee te spelen. Qua toon produceren Traveler gitaren hogere toongeluiden in vergelijking met andere gitaarvormen. Dit komt door het kleinere klankkast en de kortere mensuur van 590 mm waarmee de traveller gitaren zijn uitgerust.

Hoewel het een klein formaat heeft, geeft het standaard gebruik van Adirondack spruce (AAA grade) op al onze Homestead gitaren onze Traveler-sized gitaren ook de lange sustain van onze andere modellen. De eigenaren van Homestead traveler-gitaren zijn verbaasd over het geluid dat hun gitaar kan produceren sinds ze hem voor het eerst bespeeld hebben.

In lijn met zijn naam wordt elke Homestead Traveler gitaar geleverd met een gigbag met 2cm padding in plaats van de (zwaardere) koffer voor de andere modellen.

[Koop ons Traveller- model] [Bestel op maat ons Traveller-model]

Parlor model

Het Parlor model in het algemeen is een van de eerste modellen van akoestische gitaren met stalen snaren. Tot het begin van de 20e eeuw was dit het meest gebouwde akoestische gitaarmodel, vooral omdat het betaalbaar was. De naam Parlor komt van ‘salon’ waar (volgens de verhalen) de vrouw des huizes haar gasten met zang en gitaar kon ontvangen. De Parlor ontwikkelde zich in de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw tot de bluesgitaar bij uitstek.

Het Parlor model is het op een na kleinste model (na het traveller) van Homestead. Het heeft een slanke klankkast en een mensuur van 610 mm. Vanwege zijn slanke formaat en vorm heeft de Parlor-gitaar een gedistingeerde middentoon in vergelijking met andere gitaarmodellen die meestal groter zijn. Het slanke formaat geeft ook een meer ontspannen speelbaarheid waarbij je moeiteloos je arm op de body van de gitaar kunt laten rusten.

Het standaard gebruik van Adirondack AAA-kwaliteit bovenblad (het beste bovenbladhout voor akoestische staalsnarige gitaren) zorgt voor een lang aanhoudend geluid en een unieke klankkleur in vergelijking met andere Parlor-gitaren. Elke Homestead Parlor-gitaar wordt geleverd met een gigbag met 2 cm padding/vulling.

[Koop ons Parlor model ] [ Bestel op maat ons Parlor model]

 

Orchestra model

Het Orchestra model is het beste model voor de fingerpicking-stijl. De middelgrote body articuleert elke toon duidelijk en produceert meer intieme geluiden wanneer deze licht wordt bespeeld.

Vergeleken met een groter model is het volume dat het Orchestra Model produceert niet luid. Maar we bieden twee dieptematen aan: de standaard 9,5cm/ 11 cm dikte en de extra dikke 11 cm 12,5 cm dikte. Door de extra dikte van de laatste optie is het volume van onze OM luid genoeg om te concurreren met het volume van de grotere modellen. Een andere manier om het volumeprobleem te omzeilen, is het gebruik van elektronische elementen (pickups), bijvoorbeeld wanneer je samen met andere luide instrumenten speelt.

De gemiddelde grootte van de klankkast van een Orchestra model is voor de meeste gitaristen zeer comfortabel. De gitaar is niet te klein en niet te groot. De dikkere dieptemaat is niet dikker dan elk ander model, wat geen ongemakkelijk gevoel mag geven aan de gitarist die gewend is akoestische gitaren te spelen, of het nu gaat om een klassieke gitaar of een Dreadnought-gitaar. De dunnere zijmaat is comfortabeler om te spelen in vergelijking met een bredere.

Onze Orchestra Model-gitaren worden geleverd met een ABS-koffer met het Homestead-logo in reliëf op de hoes van de koffer. Trotse bezitters van Homestead Orchestra Model gitaren zijn Geroge Kooymans , Ernst Jansz, Barry Hay, Simon Kirke, David Becker, Joost Dijkema, Bas Phaff .

[Koop ons Orchestra model ] [ Bestel op maat ons Orchestra model]

 

Grand Auditorium-model

Grand Auditorium is een van de bekendste modellen onder de staalsnarige akoestische gitaren. Deze gitaar valt onder onze grotere gitaarmodellen. De Grand Auditorium heeft een mooie ronde vorm en de body is groot genoeg om vermogen te produceren voor een akoestische gitaar. Het ronde en grote formaat maakt de Grand Auditorium-gitaar goed voor zowel strummen, fingerpicking en flatpicking (met plectrum). Een allrounder gitaar in vergelijking met de andere modellen.

De onderbreedte van ons Grand Auditorium model is 39,5 cm breed. De gitaar heeft, na ons Jumbo-model, de op één na breedste maat aan de onderkant van de klankkast. Voor veel gitaristen is deze maat een perfecte pasvorm. Het Homestead Grand Auditorium-model wordt geleverd met het Homestead-logo in reliëf op de omslag van de hardcase. Grand Auditorium-model is geselecteerd door vele grote gitaristen, onder andere: George Kooymans , Jan Hendriks, Frank Carillo , I Wayan Balawan en Vladimir Tkachenko .

[Koop ons Grand Auditorium- model] [ Bestel op maat ons Grand Auditorium-model]

 

Dreadnought-model

De Dreadnought is een van de oudste en meest geproduceerde modellen onder de staalsnarige akoestische gitaren. De dreadnought werd voor het eerst bedacht door CF Martin van Martin Guitars in 1916. Het dreadnought-model heeft een meer vierkante schouder en een bredere taille in vergelijking met de andere modellen. Vanwege de bredere taille is het bovenste houtgedeelte breder in vergelijking met Grand Auditorium. Dit maakt het dreadnought-model robuuster voor een zware tokkelstijl en iets minder gracieus voor een fingerpicking-stijl.

Onze dreadnought model heeft een brede zijmaat, 11 cm aan de halszijde en 12,5 cm aan de staartzijde. Dit geeft akoestisch meer volume. Dankzij het Adirondack-sparrenhout dat we standaard als bovenblad gebruiken, is de toonbalans* nog steeds helder, ook al produceert de dreadnought een hoog geluidsvolume.

De dreadnought modellen zijn geselecteerd door onder andere de volgende gitaristen: Boudewijn de Groot, Laura Beekman

[Koop ons Dreadnought- model] [ Bestel ons Dreadnought-model op maat]

 

Dreadnought Slope Shoulder-model

Het Dreadnought Slope Shoulder (DS)-model is vergelijkbaar met een dreadnought-model, alleen heeft het een rondere schouder in plaats van de vierkante bovenkant van de klankkast van een gewoon dreadnought. De onderkant van onze Slope Shoulder Dreadnought is breder dan de onderkant van een normale dreadnought, en de bovenkant is smaller. Wat betreft de afmeting, hebben zowel een gewone dreadnought als een Slope Shoulder Dreadnought een vergelijkbare maat. De maat van de zijkant van de Slope Shoulder is ook dezelfde als bij een gewone dreadnought. Vanwege deze twee factoren is het volume van beide Dreadnought-modellen bijna hetzelfde.

Onze Dreadnought Slope Shoulder heeft een gebalanceerde toon dankzij het Adirondack Spruce bovenblad dat we gebruiken als ons standaard bovenblad. Maar wat de kleur van het geluid betreft, zit het geluidsspectrum van het slope shoulder-model tussen gewone Dreadnought en een Grand Auditorium; hogere attack dan het Grand Auditorium en zachter geluid dan de reguliere Dreadnought.

Homestead Dreadnought Slope Shoulder model is geselecteerd door onder andere de volgende geweldige gitaristen: Eddie Seville, Tim Easton, Laura Beekman

[Koop ons Dreadnought Slope Shoulder Model] [ Bestel op maat ons Dreadnought Slope Shoulder Model]

 

Jumbo-model

Het Jumbo model is het grootste model dat Homestead Guitars te bieden heeft. De onderste bout is 51,5 cm breed. Vanwege het grote formaat creëert het Jumbo-model het luidste geluid van alle modellen die we te bieden hebben. Hoewel dit model het luidst is, is de toonbalans nog steeds perfect, onder meer dankzij het gebruik van Adirondack Spruce als ons standaard bovenblad.

Veel gitaristen die onze showroom bezochten en het Jumbo-model probeerden, merkten dat de lagere (bas) toon iets zwaarder klinkt in vergelijking met de andere modellen. Maar wanneer je je concentreert op de hogere (treble) noot, hoor je ook mooie sprankelende tonen. De balans tussen laag, midden en hoog is verbluffend.

Over speelstijl gesproken, de Jumbo geeft een bijzonder mooi geluid voor strummen, het geluid dat wordt gecreëerd door strumming is breed en luid, maar nog steeds gebalanceerd. Het Jumbo-model is ook goed voor flat-picking-stijl (met behulp van plectrum) en fingerpicking, maar de laatste zal een iets minder intiem geluid hebben dat wordt gecreëerd met het luid gebouwde Jumbo-model. Maar dit is ook heel persoonlijk en veel professionele spelers geven de voorkeur aan het fingerpicking-geluid op een jumbo.

Naast 6-snarige gitaren wordt de Jumbo-body ook gebruikt voor de Homestead Bariton-gitaar en de Homestead akoestische basgitaar.

Enkele van de geweldige gitaristen die Jumbo-modellen hebben uitgekozen voor hun eigen Homestead-gitaren zijn Danny Vera, Spike van Zoest, Leoni Jansen (standaard- en baritongitaar) en wijlen Henny Vrienten (baritongitaar en akoestische basgitaar).

[Koop ons Jumbo- model] [ Bestel op maat ons Jumbo-model]

 

*Wat betekent:

Toonbalans: hetzelfde volumeniveau tussen hoge tonen (hoge tonen), middentonen (midden) en lage tonen (bas).

Waarom klinkt de B-snaar op de gitaar vals?

Waarom klinkt de B-snaar op de gitaar vals?

Waarom klinkt de B-snaar op de gitaar een beetje vals?

Een veelvoorkomend probleem waar mensen tegenaan lopen wanneer ze gitaar spelen, is dat de B-snaar soms niet zo geweldig klinkt, ook al is hij perfect gestemd. Met andere woorden, als je de B-snaar perfect op de G-snaar stemt, dan klinkt de B-snaar vals in harmonie ten opzichte van de andere vier snaren. Hoe komt dit?

In het kort uitgelegd, de reden waarom de B-snaar altijd een beetje vals klinkt, is dat we in het westen een 12-toons-stemsysteem gebruiken, wat niet 100% overeen komt met de manier waarop geluid volgens de natuurwetten, gemeten in Hertz, voorkomt.

Als we over de toets van de gitaar lopen van onderen naar boven, dan zijn er 12 stappen om tot dezelfde noot een octaaf hoger te komen. De twaalf noten waaruit het [simple_tooltip content=’In oosterse muziek worden andere toonschalen gehanteerd, die veel meer overeenkomen met de geluiden uit de natuur.’]12-notensysteem[/simple_tooltip] in westerse muziek bestaat, zijn onderverdeeld in 12 verschillende tonen per octaaf. Technisch gezien is dit systeem “onnatuurlijk”, en dat komt omdat het niet gelijk is aan de exacte snelheid van de trillingen, gemeten in hertz, waaruit het geluid van elke noot bestaat.

Laten we kijken naar de onderlinge verhouding tussen de zes snaren. Je zult zien dat de gitaarsnaren , met uitzondering van de B-snaar, met dezelfde afstand van elkaar verwijderd zijn. Hieronder zijn de stemmingen van elke snaar op de gitaar, gemeten in hertz.

E
B
G
D
A
E
329,6276
246,9417
195,9977
146,8324
110
82,40689
Hertz
Hertz
Hertz
Hertz
Hertz
Hertz

In de natuurkunde moet iedere toon een veelvoud zijn van dezelfde toon een octaaf hoger of lager. De enige toon zonder een komma is de A. De A-snaar op een gitaar is 110 Hertz, een octaaf hoger is die 220, etc. Delen we de waarden van de hierboven aangegeven E-snaar, dan komt dat neer op de factor 4.

Maar als we de gitaar op basis van hertz gaan ontwerpen dan krijgen we dus een onbespeelbaar instrument (zie onderstaande foto). Vandaar dat men (in Europa) de 12-toons-schaal heeft toegepast.

Voorbeeld van een microtonal gitaar. (Deze gitaar is niet door Homestead gebouwd)

Dat een twaalf-tonen stelsel niet geheel overeenkomt met de geluiden uit de natuur verklaart nog niet waarom vooral de B-snaar intoneert.

Dat komt doordat de onderlinge afstand voor de B-snaar afwijkt van die van de overige snaren. Alle overige snaren worden van elkaar gescheiden door vier noten, dat wil zeggen, E tot A, liggen vijf halve toonafstanden uit elkaar, net zoals van A naar D en D naar G, maar nu komt het: van G naar B zijn slechts vier halve toonafstanden van elkaar verwijderd. Ten slotte zijn de B- tot E-snaar weer vijf stapjes van elkaar verwijderd. [simple_tooltip content=’Dit hebben ze zo gedaan om het gitaar spelen makkelijker te maken. Als we dezelfde afstand zouden hanteren dan was de B-snaar een C-snaar geworden en de E-snaar een F-snaar. Een dergelijke schaal is zeker mogelijk op een gitaar maar zou tot zeer ongemakkelijke vingerzettingen leiden.’][/simple_tooltip]

Maar waarom is de afstand bepalend voor de stemzuiverheid? Dat is omdat de wiskundige verhouding van frequenties die het menselijk oor interpreteert om een zuivere toonladder weer te geven, een iets kleiner interval creëert dan de toonladder die nodig is voor het spelen van de muziek. 

Bij een afstand van een kwart (5 toonafstanden) is dit feitelijk niet hoorbaar voor het menselijk oor. Maar bij de kortere (vier) afstand van G naar B is dit wel hoorbaar. De afwijkende afstand is dus de reden waarom de B-snaar vals klinkt. Omdat de G-snaar en B-snaar dichter bij elkaar liggen loopt in Hertz de onnauwkeurigheid op tot 14% . Dit heeft tot gevolg dat als je de B-snaar zo stemt dat hij zuiver klinkt samen met de G-snaar, dan kom je in samenhang met de overige snaren in de problemen. Omgekeerd, als je de B-snaar met een stemapparaat stemt, dan zal deze ten opzicht van de G-snaar te hoog in het oor klinken.

Dus:

  • De B-snaar in zuivere harmonie met de G-snaar: B-snaar klinkt te laag ten opzichte van overige snaren
  • De B-snaar gestemd op 247 Hertz: B-snaar klinkt te hoog ten opzichte van de G-snaar.

 Om deze reden zijn er gitaristen die bewust de B-snaar een klein beetje ontstemmen (stemmen op het gehoor). We zien ook brugzadels met een uitsparing voor de B-snaar of voor de G- en B-snaar tezamen (foto). Dat heeft enigszins hetzelfde effect.

Samenvattend

Het is allemaal best lastig te begrijpen, maar samengevat kunnen we stellen dat de tonen op een gitaar niet 100% overeenkomen met het geluid volgens de natuurwetten (gemeten in hertz). Dit is meestal niet te horen, met uitzondering van de B-snaar (in verhouding met de G-snaar). Omdat deze onderlinge afstand korter is dan de ‘perfecte kwart’, wordt de onnauwkeurigheid groter. De meeste gitaristen kunnen prima leven met deze oneffenheid. Andere oplossingen zijn: de B-snaar op het gehoor stemmen, een aangepaste brugzadel nemen (lost het probleem niet volledig op) of een gitaar met afwijkende frets kopen.  

Wij bij Homestead kunnen, net zoals 99,9% van de gitaristen, prima leven met de kleine oneffenheid in de toonschaal van de gitaar. Maar we vonden het toch interessant om een keer uit te leggen waarom de B-snaar vaak een beetje vals klinkt.

Robin van de Poll