Terminologie voor het geluid van een akoestische gitaar

Terminologie voor het geluid van een akoestische gitaar

Terminologie voor het geluid van een akoestische gitaar

In de gitaarwereld bespreken gitaristen het geluid dat gitaren produceren in termen die voor veel muzikanten vreemd kunnen klinken. Deze woordenlijst beschrijft in het kort deze termen, zonder daarbij volledigheid na te streven. Het oordelen over geluid is natuurlijk heel persoonlijk. Bijvoorbeeld de ene gitarist houdt meer van sprankelend hoge en de ander van warme bassige tonen. Smaken verschillen en dat mag natuurlijk. Maar om die verschillende smaken te leren kennen hierbij de woordenlijst:

Attack: De respons van een gitaar – of met andere woorden, hoe snel het geluid zijn piekvolume bereikt. Door met een plectrum te spelen krijg je bijvoorbeeld veel meer attack. 

Balans: Een gitaar waar laag, midden en hoog elkaar ondersteunen en de noten in elkaar overvloeien tot een harmonische entiteit.

Bassig: Een gitaar waar de bastonen domineren. Hoe groter de gitaar, hoe krachtiger de basweergave. De voorkeur voor een bassige gitaar is heel persoonlijk.

Breed: Een ‘breed’ gitaargeluid verwijst naar een klank die goed hoorbare lage, midden en hoge tonen heeft, met andere woorden: gitaren met een ruimtelijk of uitgestrekt karakter. Daarbij wordt het ‘brede’ geluid mede gekenmerkt door natuurlijke galm en veel sustain. 

Complex: Een gitaargeluid waarbij de tonen veel harmonische details bevatten in zowel de hogere als lagere frequenties. 

Compressie: De wijze waarop een gitaar een natuurlijk egalisatie-effect produceert. Een mahoniebovenblad produceert meer egalisatie dan bijvoorbeeld sparrenhout. Het egalisatie-effect kan de attack bij krachtig ‘strummen’ verminderen. 

Donker: de bastonen domineren.

Droog: Tonen met een sterke lage focus, minimale boventonen en een korte naklank (sustain).

Fel: Een felle gitaar klinkt scherp met een hoge attack en veel treble

Grommend: Een bepaald overstuurd geluid dat een gitaar met een grotere klankkast produceert, vaak als resultaat van een harde aanslag.

Helder: Een gitaar waar de hoge tonen domineren, met andere woorden een gitaar waarin de Treble wordt benadrukt.

Intonatie: De nauwkeurigheid waarmee de noten op de verschillende frets overeenkomen met de juiste toonhoogte.

Piano-achtig: Een gitaar die klinkt als een piano met heldere sprankelende tonen en een uitstekende hoorbaarheid van de afzonderlijke noten.

Projectie: Het fysieke bereik van het geluid, met andere woorden, het geluid van een gitaar met veel projectie reikt verder dan die met een lage projectie. 

Responsief: De respons van een gitaar verwijst naar hoe de gitaar reageert op het bespelen ervan. Een responsieve gitaar maakt het gemakkelijk om goed hoorbare zachte en luide tonen te spelen met subtiele variaties in volume en toon. De klank is dan helder en vol.

Rond: Gitaar met een rond geluid klinkt niet scherp. Laag en midden zijn dominanter dan hoog.

Sprankelend: Meestal gebruikt om akoestische gitaarklank te beschrijven met aangename helderheid en toondefinitie, vaak met meer boventonen, en zonder vervorming. Vooral de tonen hoger op de hals klinken ‘sprankelend’. Zie ook “Piano-achtig”. De hoge tonen blijven ook vaak relatief lang hangen. Sprankelend wordt vaak ook als tegenhanger van ‘warm’ gebruikt.

Sustain: De tijdsduur dat een noot hoorbaar doorklinkt.

Warm: Een geluid met relatief veel lage en midden frequenties en wat zachtere hoge frequenties.

Wollig: Warm geluid, maar met minder sustain.

Door welk klankkleuren worden Homestead-gitaren getypeerd?

Om die vraag te beantwoorden maken we hierbij gebruik van de opmerkingen uit de testrapporten van het blad Gitarist. 

“Een indrukwekkend volume, met een warm timbre. Het geluid is wat de verhouding betreft perfect in balans. Deze gitaar klinkt zo uit de koffer heel uitbundig en responsief, met een mooie sustain. De intonatie is perfect, de afstelling eveneens” (test van een Grand Auditorium met cutaway, Gitarist no. 319, oktober 2017).

“Het valt op dat de Slopeshoulder Dreadnought een iets steviger laag heeft en wat minder fel klinkt (dan een OM met cutaway)” (Gitarist no. 333, december 2018).

Over een 12-frets DS: “Het geluid van deze DS is inderdaad een verademing. Laag, midden en hoog zijn perfect op elkaar afgestemd en de gitaar is ook heel erg responsief, waardoor hij onmiddellijk reageert op de dynamiek van je spel. Ook het volume en de projectie zijn indrukwekkend”. (test van een 12-fret Dreadnought Slopeshoulder, Gitarist no. 344, november 2019).

Over de twee Danny Vera modellen, een jumbo en een OM: “Het geluid van beide gitaren is even indrukwekkend. De jumbo heeft een iets luider en breder geluid, dat af en toe iets van een piano heeft. De OM klinkt was lichter en gedefinieerder. Het verschil in geluid valt weg tegen de overeenkomsten: een bijzonder mooie, gebalanceerde sound.” (Gitarist no. 359, februari 2021).

Robin van de Poll, 18 juli 2023

De modellen van Homestead: verschillende vormen van gitaarbody’s

De modellen van Homestead: verschillende vormen van gitaarbody’s

De modellen van Homestead: verschillende vormen van gitaarbody’s

 

Bij Homestead Guitars bieden we verschillende gitaarvormen aan waaruit klanten kunnen kiezen. Naast het uiterlijk, produceert de vorm van de body van de gitaar ook verschillende klankkleuren en een ander gevoel wanneer je je arm om de body van de gitaar slaat. De beste manier om de verschillen tussen deze modellen te leren kennen, is door ze zelf uit te proberen, dit kan in onze showroom.

 

De belangrijkste factoren bij het kiezen van het juiste gitaarmodel zijn het speelcomfort, de klank en de ‘looks’ van het model.

Speelcomfort

Laten we beginnen met het speelcomfort. Kies een model uit waar je makkelijk op kunt spelen. Als je relatief klein bent, neem dan geen Jumbo-model, anders kan de gitaar pijn in je arm of rug veroorzaken. Ook gitaristen met chronische rugklachten kiezen vaker voor een kleiner gitaarmodel.

Het geluid

Een tweede factor is het geluid van de gitaar. Bij een kleinere body, bijvoorbeeld het Orchestra Model (OM), resoneren de hogere noten meer ten opzichte van de midden- en lage tonen, terwijl bij een grotere/bredere body (Jumbo, Dreadnought) de lagere noten iets meer domineren ten opzichte van de midden en hoog. Houd er rekening mee dat het geluid van de gitaar wordt bepaald door meerdere factoren, zoals de houtsoorten en een 12-fret of 14-fret (hals en body) aansluiting (zie ook onder FAQ). Maar ook het ontwerp van het model van de gitaar heeft invloed. Het gaat dus niet alleen om de maat. Van een Dreadnought wordt vaak gezegd dat hij goed is voor tokkelen en country, terwijl de OM meer gewaardeerd wordt voor fingerpicking. Ook veranderen de plaatsing van de taille (het smalle deel van de gitaar) en de breedte ervan de manier waarop de trillingen in de gitaar bewegen en dit kan een klein effect hebben op het geluid. Dit blijft allemaal heel persoonlijk en het beste is om verschillende modellen uit te proberen en te kiezen wat je het mooist vindt.

De looks

Tot slot kan ook het uiterlijk van een gitaar van invloed zijn op de uiteindelijke keuze. Ook dit is heel persoonlijk. Zo hebben de OM, Jumbo en Grand Auditorium een dunnere taille dan de Dreadnought. De Dreadnought-gitaar is vernoemd naar een Engels slagschip uit het begin van de 20e eeuw. De Dreadnought gitaar is namelijk veel groter dan bijvoorbeeld het tot dan toe gangbare compacte Parlour of Parlor model. Sommige gitaren hebben een cutaway. Een cutaway heeft een duidelijke functie (zie ook onder FAQ), maar wordt soms ook gekocht vanwege zijn uitstraling op de gitaar.

 

Hieronder bespreken we verschillende gangbare gitaarmodellen met de daarbij behorende gangbare meningen.

 

Traveler model

Traveler is de kleinste bodyvorm die Homestead te bieden heeft voor zessnarige gitaren. Zoals de naam al zei, is het een gitaar voor een reiziger, maar niet alleen. Het traveller model is ook een perfecte gitaar voor op de bank en ook voor de gitarist die op zoek is naar een gitaar van compact formaat om mee te spelen. Qua toon produceren Traveler gitaren hogere toongeluiden in vergelijking met andere gitaarvormen. Dit komt door het kleinere klankkast en de kortere mensuur van 590 mm waarmee de traveller gitaren zijn uitgerust.

Hoewel het een klein formaat heeft, geeft het standaard gebruik van Adirondack spruce (AAA grade) op al onze Homestead gitaren onze Traveler-sized gitaren ook de lange sustain van onze andere modellen. De eigenaren van Homestead traveler-gitaren zijn verbaasd over het geluid dat hun gitaar kan produceren sinds ze hem voor het eerst bespeeld hebben.

In lijn met zijn naam wordt elke Homestead Traveler gitaar geleverd met een gigbag met 2cm padding in plaats van de (zwaardere) koffer voor de andere modellen.

[Koop ons Traveller- model] [Bestel op maat ons Traveller-model]

Parlor model

Het Parlor model in het algemeen is een van de eerste modellen van akoestische gitaren met stalen snaren. Tot het begin van de 20e eeuw was dit het meest gebouwde akoestische gitaarmodel, vooral omdat het betaalbaar was. De naam Parlor komt van ‘salon’ waar (volgens de verhalen) de vrouw des huizes haar gasten met zang en gitaar kon ontvangen. De Parlor ontwikkelde zich in de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw tot de bluesgitaar bij uitstek.

Het Parlor model is het op een na kleinste model (na het traveller) van Homestead. Het heeft een slanke klankkast en een mensuur van 610 mm. Vanwege zijn slanke formaat en vorm heeft de Parlor-gitaar een gedistingeerde middentoon in vergelijking met andere gitaarmodellen die meestal groter zijn. Het slanke formaat geeft ook een meer ontspannen speelbaarheid waarbij je moeiteloos je arm op de body van de gitaar kunt laten rusten.

Het standaard gebruik van Adirondack AAA-kwaliteit bovenblad (het beste bovenbladhout voor akoestische staalsnarige gitaren) zorgt voor een lang aanhoudend geluid en een unieke klankkleur in vergelijking met andere Parlor-gitaren. Elke Homestead Parlor-gitaar wordt geleverd met een gigbag met 2 cm padding/vulling.

[Koop ons Parlor model ] [ Bestel op maat ons Parlor model]

 

Orchestra model

Het Orchestra model is het beste model voor de fingerpicking-stijl. De middelgrote body articuleert elke toon duidelijk en produceert meer intieme geluiden wanneer deze licht wordt bespeeld.

Vergeleken met een groter model is het volume dat het Orchestra Model produceert niet luid. Maar we bieden twee dieptematen aan: de standaard 9,5cm/ 11 cm dikte en de extra dikke 11 cm 12,5 cm dikte. Door de extra dikte van de laatste optie is het volume van onze OM luid genoeg om te concurreren met het volume van de grotere modellen. Een andere manier om het volumeprobleem te omzeilen, is het gebruik van elektronische elementen (pickups), bijvoorbeeld wanneer je samen met andere luide instrumenten speelt.

De gemiddelde grootte van de klankkast van een Orchestra model is voor de meeste gitaristen zeer comfortabel. De gitaar is niet te klein en niet te groot. De dikkere dieptemaat is niet dikker dan elk ander model, wat geen ongemakkelijk gevoel mag geven aan de gitarist die gewend is akoestische gitaren te spelen, of het nu gaat om een klassieke gitaar of een Dreadnought-gitaar. De dunnere zijmaat is comfortabeler om te spelen in vergelijking met een bredere.

Onze Orchestra Model-gitaren worden geleverd met een ABS-koffer met het Homestead-logo in reliëf op de hoes van de koffer. Trotse bezitters van Homestead Orchestra Model gitaren zijn Geroge Kooymans , Ernst Jansz, Barry Hay, Simon Kirke, David Becker, Joost Dijkema, Bas Phaff .

[Koop ons Orchestra model ] [ Bestel op maat ons Orchestra model]

 

Grand Auditorium-model

Grand Auditorium is een van de bekendste modellen onder de staalsnarige akoestische gitaren. Deze gitaar valt onder onze grotere gitaarmodellen. De Grand Auditorium heeft een mooie ronde vorm en de body is groot genoeg om vermogen te produceren voor een akoestische gitaar. Het ronde en grote formaat maakt de Grand Auditorium-gitaar goed voor zowel strummen, fingerpicking en flatpicking (met plectrum). Een allrounder gitaar in vergelijking met de andere modellen.

De onderbreedte van ons Grand Auditorium model is 39,5 cm breed. De gitaar heeft, na ons Jumbo-model, de op één na breedste maat aan de onderkant van de klankkast. Voor veel gitaristen is deze maat een perfecte pasvorm. Het Homestead Grand Auditorium-model wordt geleverd met het Homestead-logo in reliëf op de omslag van de hardcase. Grand Auditorium-model is geselecteerd door vele grote gitaristen, onder andere: George Kooymans , Jan Hendriks, Frank Carillo , I Wayan Balawan en Vladimir Tkachenko .

[Koop ons Grand Auditorium- model] [ Bestel op maat ons Grand Auditorium-model]

 

Dreadnought-model

De Dreadnought is een van de oudste en meest geproduceerde modellen onder de staalsnarige akoestische gitaren. De dreadnought werd voor het eerst bedacht door CF Martin van Martin Guitars in 1916. Het dreadnought-model heeft een meer vierkante schouder en een bredere taille in vergelijking met de andere modellen. Vanwege de bredere taille is het bovenste houtgedeelte breder in vergelijking met Grand Auditorium. Dit maakt het dreadnought-model robuuster voor een zware tokkelstijl en iets minder gracieus voor een fingerpicking-stijl.

Onze dreadnought model heeft een brede zijmaat, 11 cm aan de halszijde en 12,5 cm aan de staartzijde. Dit geeft akoestisch meer volume. Dankzij het Adirondack-sparrenhout dat we standaard als bovenblad gebruiken, is de toonbalans* nog steeds helder, ook al produceert de dreadnought een hoog geluidsvolume.

De dreadnought modellen zijn geselecteerd door onder andere de volgende gitaristen: Boudewijn de Groot, Laura Beekman

[Koop ons Dreadnought- model] [ Bestel ons Dreadnought-model op maat]

 

Dreadnought Slope Shoulder-model

Het Dreadnought Slope Shoulder (DS)-model is vergelijkbaar met een dreadnought-model, alleen heeft het een rondere schouder in plaats van de vierkante bovenkant van de klankkast van een gewoon dreadnought. De onderkant van onze Slope Shoulder Dreadnought is breder dan de onderkant van een normale dreadnought, en de bovenkant is smaller. Wat betreft de afmeting, hebben zowel een gewone dreadnought als een Slope Shoulder Dreadnought een vergelijkbare maat. De maat van de zijkant van de Slope Shoulder is ook dezelfde als bij een gewone dreadnought. Vanwege deze twee factoren is het volume van beide Dreadnought-modellen bijna hetzelfde.

Onze Dreadnought Slope Shoulder heeft een gebalanceerde toon dankzij het Adirondack Spruce bovenblad dat we gebruiken als ons standaard bovenblad. Maar wat de kleur van het geluid betreft, zit het geluidsspectrum van het slope shoulder-model tussen gewone Dreadnought en een Grand Auditorium; hogere attack dan het Grand Auditorium en zachter geluid dan de reguliere Dreadnought.

Homestead Dreadnought Slope Shoulder model is geselecteerd door onder andere de volgende geweldige gitaristen: Eddie Seville, Tim Easton, Laura Beekman

[Koop ons Dreadnought Slope Shoulder Model] [ Bestel op maat ons Dreadnought Slope Shoulder Model]

 

Jumbo-model

Het Jumbo model is het grootste model dat Homestead Guitars te bieden heeft. De onderste bout is 51,5 cm breed. Vanwege het grote formaat creëert het Jumbo-model het luidste geluid van alle modellen die we te bieden hebben. Hoewel dit model het luidst is, is de toonbalans nog steeds perfect, onder meer dankzij het gebruik van Adirondack Spruce als ons standaard bovenblad.

Veel gitaristen die onze showroom bezochten en het Jumbo-model probeerden, merkten dat de lagere (bas) toon iets zwaarder klinkt in vergelijking met de andere modellen. Maar wanneer je je concentreert op de hogere (treble) noot, hoor je ook mooie sprankelende tonen. De balans tussen laag, midden en hoog is verbluffend.

Over speelstijl gesproken, de Jumbo geeft een bijzonder mooi geluid voor strummen, het geluid dat wordt gecreëerd door strumming is breed en luid, maar nog steeds gebalanceerd. Het Jumbo-model is ook goed voor flat-picking-stijl (met behulp van plectrum) en fingerpicking, maar de laatste zal een iets minder intiem geluid hebben dat wordt gecreëerd met het luid gebouwde Jumbo-model. Maar dit is ook heel persoonlijk en veel professionele spelers geven de voorkeur aan het fingerpicking-geluid op een jumbo.

Naast 6-snarige gitaren wordt de Jumbo-body ook gebruikt voor de Homestead Bariton-gitaar en de Homestead akoestische basgitaar.

Enkele van de geweldige gitaristen die Jumbo-modellen hebben uitgekozen voor hun eigen Homestead-gitaren zijn Danny Vera, Spike van Zoest, Leoni Jansen (standaard- en baritongitaar) en wijlen Henny Vrienten (baritongitaar en akoestische basgitaar).

[Koop ons Jumbo- model] [ Bestel op maat ons Jumbo-model]

 

*Wat betekent:

Toonbalans: hetzelfde volumeniveau tussen hoge tonen (hoge tonen), middentonen (midden) en lage tonen (bas).

Waarom klinkt de B-snaar op de gitaar vals?

Waarom klinkt de B-snaar op de gitaar vals?

Waarom klinkt de B-snaar op de gitaar een beetje vals?

Een veelvoorkomend probleem waar mensen tegenaan lopen wanneer ze gitaar spelen, is dat de B-snaar soms niet zo geweldig klinkt, ook al is hij perfect gestemd. Met andere woorden, als je de B-snaar perfect op de G-snaar stemt, dan klinkt de B-snaar vals in harmonie ten opzichte van de andere vier snaren. Hoe komt dit?

In het kort uitgelegd, de reden waarom de B-snaar altijd een beetje vals klinkt, is dat we in het westen een 12-toons-stemsysteem gebruiken, wat niet 100% overeen komt met de manier waarop geluid volgens de natuurwetten, gemeten in Hertz, voorkomt.

Als we over de toets van de gitaar lopen van onderen naar boven, dan zijn er 12 stappen om tot dezelfde noot een octaaf hoger te komen. De twaalf noten waaruit het [simple_tooltip content=’In oosterse muziek worden andere toonschalen gehanteerd, die veel meer overeenkomen met de geluiden uit de natuur.’]12-notensysteem[/simple_tooltip] in westerse muziek bestaat, zijn onderverdeeld in 12 verschillende tonen per octaaf. Technisch gezien is dit systeem “onnatuurlijk”, en dat komt omdat het niet gelijk is aan de exacte snelheid van de trillingen, gemeten in hertz, waaruit het geluid van elke noot bestaat.

Laten we kijken naar de onderlinge verhouding tussen de zes snaren. Je zult zien dat de gitaarsnaren , met uitzondering van de B-snaar, met dezelfde afstand van elkaar verwijderd zijn. Hieronder zijn de stemmingen van elke snaar op de gitaar, gemeten in hertz.

E
B
G
D
A
E
329,6276
246,9417
195,9977
146,8324
110
82,40689
Hertz
Hertz
Hertz
Hertz
Hertz
Hertz

In de natuurkunde moet iedere toon een veelvoud zijn van dezelfde toon een octaaf hoger of lager. De enige toon zonder een komma is de A. De A-snaar op een gitaar is 110 Hertz, een octaaf hoger is die 220, etc. Delen we de waarden van de hierboven aangegeven E-snaar, dan komt dat neer op de factor 4.

Maar als we de gitaar op basis van hertz gaan ontwerpen dan krijgen we dus een onbespeelbaar instrument (zie onderstaande foto). Vandaar dat men (in Europa) de 12-toons-schaal heeft toegepast.

Voorbeeld van een microtonal gitaar. (Deze gitaar is niet door Homestead gebouwd)

Dat een twaalf-tonen stelsel niet geheel overeenkomt met de geluiden uit de natuur verklaart nog niet waarom vooral de B-snaar intoneert.

Dat komt doordat de onderlinge afstand voor de B-snaar afwijkt van die van de overige snaren. Alle overige snaren worden van elkaar gescheiden door vier noten, dat wil zeggen, E tot A, liggen vijf halve toonafstanden uit elkaar, net zoals van A naar D en D naar G, maar nu komt het: van G naar B zijn slechts vier halve toonafstanden van elkaar verwijderd. Ten slotte zijn de B- tot E-snaar weer vijf stapjes van elkaar verwijderd. [simple_tooltip content=’Dit hebben ze zo gedaan om het gitaar spelen makkelijker te maken. Als we dezelfde afstand zouden hanteren dan was de B-snaar een C-snaar geworden en de E-snaar een F-snaar. Een dergelijke schaal is zeker mogelijk op een gitaar maar zou tot zeer ongemakkelijke vingerzettingen leiden.’][/simple_tooltip]

Maar waarom is de afstand bepalend voor de stemzuiverheid? Dat is omdat de wiskundige verhouding van frequenties die het menselijk oor interpreteert om een zuivere toonladder weer te geven, een iets kleiner interval creëert dan de toonladder die nodig is voor het spelen van de muziek. 

Bij een afstand van een kwart (5 toonafstanden) is dit feitelijk niet hoorbaar voor het menselijk oor. Maar bij de kortere (vier) afstand van G naar B is dit wel hoorbaar. De afwijkende afstand is dus de reden waarom de B-snaar vals klinkt. Omdat de G-snaar en B-snaar dichter bij elkaar liggen loopt in Hertz de onnauwkeurigheid op tot 14% . Dit heeft tot gevolg dat als je de B-snaar zo stemt dat hij zuiver klinkt samen met de G-snaar, dan kom je in samenhang met de overige snaren in de problemen. Omgekeerd, als je de B-snaar met een stemapparaat stemt, dan zal deze ten opzicht van de G-snaar te hoog in het oor klinken.

Dus:

  • De B-snaar in zuivere harmonie met de G-snaar: B-snaar klinkt te laag ten opzichte van overige snaren
  • De B-snaar gestemd op 247 Hertz: B-snaar klinkt te hoog ten opzichte van de G-snaar.

 Om deze reden zijn er gitaristen die bewust de B-snaar een klein beetje ontstemmen (stemmen op het gehoor). We zien ook brugzadels met een uitsparing voor de B-snaar of voor de G- en B-snaar tezamen (foto). Dat heeft enigszins hetzelfde effect.

Samenvattend

Het is allemaal best lastig te begrijpen, maar samengevat kunnen we stellen dat de tonen op een gitaar niet 100% overeenkomen met het geluid volgens de natuurwetten (gemeten in hertz). Dit is meestal niet te horen, met uitzondering van de B-snaar (in verhouding met de G-snaar). Omdat deze onderlinge afstand korter is dan de ‘perfecte kwart’, wordt de onnauwkeurigheid groter. De meeste gitaristen kunnen prima leven met deze oneffenheid. Andere oplossingen zijn: de B-snaar op het gehoor stemmen, een aangepaste brugzadel nemen (lost het probleem niet volledig op) of een gitaar met afwijkende frets kopen.  

Wij bij Homestead kunnen, net zoals 99,9% van de gitaristen, prima leven met de kleine oneffenheid in de toonschaal van de gitaar. Maar we vonden het toch interessant om een keer uit te leggen waarom de B-snaar vaak een beetje vals klinkt.

Robin van de Poll
Het afstellen van de ‘Truss Rod’ – Halspen

Het afstellen van de ‘Truss Rod’ – Halspen

Het afstellen van de ‘Truss Rod’ – Halspen

Op den duur kunnen op de gitaar, vaak hoger op de hals, de snaren gaan aanlopen en een vervelende resonantie of buzz geven. Of de gitaar gaat gaandeweg moeilijker spelen omdat de afstand tussen de snaren en de hals groter is geworden. Deze afstand noemen we actie. Dat de actie hoger of lager wordt is heel normaal. Hout is een natuurproduct en heeft bij klimaatwisselingen de neiging om ietsje te krimpen of uit te zetten. Dit kan bij een akoestische gitaar op de hals leiden tot resonanties of juist het omgekeerde, je vingers moeten de snaren dieper indrukken in dat geval heb je een hoge actie.

In elke Homestead, zoals alle andere akoestische gitaren, is een metalen pen in de hals gemonteerd. Deze pen, Truss Rod genaamd, zie je niet, maar is vanuit het klankgat eenvoudig bij te stellen met de bijgeleverde inbussleutel.

 Bij het draaien tegen de klok in zal de hals iets holler gaan staan en verdwijnt een eventuele resonantie van aanlopende snaren. Bij het draaien met de klok mee verlaag je de actie en speelt de gitaar makkelijker. Draai eerst een halve slag, stem je gitaar opnieuw en check of de kromming naar wens is. Mocht je nog niet tevreden zijn, draai dan nogmaals een halve slag. Ga zo door totdat je tevreden bent.

Het lijkt op het eerste gezicht best ingewikkeld, maar dat is het totaal niet. Het bijstellen van de Truss Rod kan binnen een minuut. De snaren kunnen gewoon onder spanning blijven staan en door de Truss Rod één of twee halve slagen te draaien speelt en klinkt de gitaar weer als van ouds. Ikzelf bescherm de D en G-snaar met een doekje tegen de inbussleutel. Niet per se nodig, maar wel zo handig. 

Robin van de Poll, 4 juli 2022

Waarom is Adirondack het beste bovenblad voor je gitaar?

Waarom is Adirondack het beste bovenblad voor je gitaar?

 De Adirondack Mountains zijn te vinden in het noorden van de staat New York. Op zijn steile berghellingen groeit een unieke rode spar, die het beste toonhout ter wereld levert voor het maken van bovenbladen voor gitaren. 

De rode spar (Picea rubens) is een middelgrote groenblijvende conifeer. Deze soort is de meest typische coniferensoort van de Adirondack-regio als geheel. De Adirondack spar produceert hout dat sterk, licht en geluid-resonerend is. Met andere woorden, het meest perfecte hout voor een klankbord. Onze Amerikaanse leverancier van Adirondack laat dat in het volgende filmpje zien en horen: 

Het allerbeste hout komt van de sparrenbomen die aan de noordzijde hoog op de berg groeien. Hoe kouder hoe beter. Deze bomen groeien het traagst waardoor er een dichte nerf komt. Het hout wordt daarmee harder en dit is weer goed voor de resonantie.

Nieuw Nederland

Overigens is het interessant om te weten dat deze regio in de 17e eeuw ooit koloniaal gebied van Nederland is geweest (Nieuw Nederland) en dat er naar goud werd gezocht. Onze verre voorouders hebben zich daar, met betrekking tot de oorspronkelijke bewoners, zeer gewelddadig gedragen. Lees meer hierover in het blogartikel: “Het Goud van Adirondack”

Wat maakt Adirondack zo bijzonder?

Het hout van Sitka- en Engelmann sparren wordt verreweg het meest gebruikt voor bovenbladen van akoestische gitaren. Wat maakt Adirondack zo bijzonder in vergelijking met deze andere sparrensoorten?

  • In vergelijking met Sitka en Engelmann heeft Adirondack-sparrenhout een lange historische reputatie. Zo werden de meeste hoogwaardige vooroorlogse gitaren (bijv. door C.F. Martin) gebouwd met Adirondack. 
  • Het hout is eveneens uiterst zeldzaam omdat het afkomstig is uit een Nationaal Park waar alle bomen worden beschermd. Die bescherming geldt zelfs nadat ze zijn omgevallen/omgewaaid. Slechts een beperkt aantal houtleveranciers krijgt toestemming om het gewilde sparrenhout uit het Park te halen.
  • De zeldzaamheid houdt mede verband met het feit dat deze spar alleen in de noordoost hoek van Noord-Amerika te vinden is. Buiten de regio komt deze boom niet voor. 
  • De legendarische boom produceert hout met een veel strakkere nerf dan elke andere spar. Dat maakt het hout harder en daardoor resoneert het beter.
  • Hoewel het om een rode spar gaat is de kleur van het gezaagde hout lichter ten opzichte van andere sparren, bijna wit.

Door de schaarse beschikbaarheid en sublieme resonantie ligt de prijs voor Adirondack van AAA-kwaliteit gemiddeld drie keer hoger dan de prijs voor Sitka of Engelmann. Om die reden gebruiken de meeste high-end merken Adirondack alleen op hun allerbeste gitaren die vaak duurder zijn dan $ 4.000,–

Homestead gebruikt Adirondack op alle modellen

Omdat het geluid zoveel beter is dan bij ander sparrenhout gebruikt Homestead Adirondack hout standaard op al zijn modellen Onze Amerikaanse leverancier, John Griffin van Old Standard Wood, reist met grote regelmaat naar de Adirondack Mountains om daar het allerbeste hout uit te zoeken. 

Bij onze selectie van de beschikbare bovenbladen nemen we alleen genoegen met de allerhoogste (AAA) kwaliteit en daarbij letten we op diverse kwaliteitsaspecten. Voor meer informatie over onze selectiecriteria: Adirondack 

Kort samengevat: Adirondack standaard op al onze modellen, dat is een van de redenen waarom een Homestead zo goed klinkt. 

Robin van de Poll, 26 april 2022

Welke lak is het beste voor een gitaar?

Welke lak is het beste voor een gitaar?

Welke lak is het beste voor een gitaar?

Er zijn bij het bouwen van gitaren in feite twee soorten lak: Nitrocellulose (Nitro) en Polyurethaan (Poly) of Polyester. Nitro is tot de jaren zeventig van de vorige eeuw voor gitaren de standaard lak geweest. Vanaf de 70-er jaren komt Polyurethaan steeds meer voor. 

De meningen over de beste lak lopen bij de kenners nogal uiteen. Er zijn duidelijk voorstanders en tegenstanders voor de gebruikte lakken. Hieronder een overzicht van de voor- en nadelen.

 

Nitrocellulose

 Nitro wordt verdund, meestal met aceton. Nitro wordt meerdere malen boven op elkaar toegepast. Tussendoor hoeft er niet geschuurd te worden. Pas aan het eind wordt de gitaar bijgeschuurd en gepolijst totdat hij mooi gaat glimmen. Nitro lak aanbrengen is arbeidsintensiever en vereist meer lagen dan Poly. Daarom is Nitro ook duurder.

Omdat Nitro dunner en poreuzer is dan Poly geloven veel gitaristen dat de gitaar met Nitro beter kan ademen, waardoor een meer open geluid ontstaat met langer sustain. Tegelijkertijd is Nitro veel zwakker, waardoor er snel schade kan ontstaan, zoals butsen, barstjes en krassen en treedt er na verloop van tijd craquelé op (foto). Nitro gitaren vergelen ook sneller en plekken die je veel aanraakt worden sneller dof. 

Een bijkomstig nadeel van Nitrocellulose is dat het slechter voor het milieu is en onveiliger om mee te werken. Dit was eind jaren zestig een belangrijke reden voor veel gitaarbouwers om over te stappen naar Polyurethaan. Het gebruik van Nitro is in westerse landen sterk gereguleerd en wordt daar ook gemonitord.

Polyurethaan

Polyurethaan is een synthetische verbinding van twee Polymeren. Poly is sinds de jaren zeventig, vooral vanwege het milieu, de standaard geworden in de gitaarbouw. Ook het feit dat Poly eenvoudiger te bewerken is en daardoor goedkoper, heeft mede een rol gespeeld in de toenemende populariteit van deze lak. Tot slot zien Poly-gitaren er beter uit en blijven ze ook veel langer er goed uitzien, vaak tientallen jaren. Het geluid van Poly-gitaren is echter iets neutraler dan dat van Nitro-gitaren.

Hoewel Nitrocellulose lak vaker op premium gitaren wordt gebruikt, wil dat niet zeggen dat Poly minder is. Poly is terug te vinden op zowel goedkope als high-end gitaren. 

Enkele gitaarmerken combineren beide laksoorten, waarbij de grondlagen in Nitro en de deklagen in Poly worden aangebracht. 

Conclusie

Kiezen blijft moeilijk en het is allemaal zeer persoonlijk. Samengevat komt het op het volgende neer: ga je voor een gitaar die er langdurig mooi uitziet en ook een goed geluid heeft, dan ga je voor Poly. Ga je voor het meest geprononceerde geluid en neem je een snellere veroudering van je gitaar voor lief dan kies je voor Nitro. 

Zoals eerder aangegeven, is de prijs van Nitro duurder dan Poly, maar dat verschil maakt op de gehele gitaarprijs weinig uit.

Homestead bouwt zijn gitaren in zowel Poly als Nitro, zodat we aan de wens van iedere klant kunnen voldoen. Ons advies: neem een kijkje in onze webshop. Daar kun je onze gitaren in beide laksoorten vinden. Of kom langs in onze studio “De Kluis” in Heemstede en probeer beide laksoorten uit en oordeel zelf.

Stel Je Gitaar Samen

Kies de vorm van de body, houtsoorten, hardware en decoratie.

Stel Je Gitaar Samen

Bestel uit onze voorraad

Van de meeste modellen hebben we gitaren op voorraad en zijn ook uit te proberen in onze showroom.

Bestel uit onze voorraad

Maak een afspraak

Bezoek onze showroom om uw wensen te bespreken en verschillende modellen uit te proberen in onze showroom.

Maak een afspraak